Wybory są jednym z podstawowych elementów funkcjonowania demokracji. W Polsce odbywają się regularnie i mają istotny wpływ na życie polityczne kraju. W tym artykule dowiesz się, jak przebiegają wybory w Polsce i co warto o nich wiedzieć.
Rodzaje wyborów w Polsce
W Polsce odbywają się trzy rodzaje wyborów:
- Wybory parlamentarne
- Wybory prezydenckie
- Wybory samorządowe
Wybory parlamentarne odbywają się co cztery lata i wyłaniają Sejm i Senat. W wyborach tych biorą udział obywatele polscy, którzy ukończyli 18 lat i posiadają pełnię praw wyborczych. Głosowanie odbywa się na listy wyborcze, a mandaty przydzielane są według zasady proporcjonalnej.
Wybory prezydenckie odbywają się co pięć lat i wyłaniają Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. W wyborach tych biorą udział obywatele polscy, którzy ukończyli 18 lat i posiadają pełnię praw wyborczych. W pierwszej turze wyborów kandydat, który uzyskał ponad połowę ważnie oddanych głosów, zostaje wybrany na Prezydenta. Jeśli żaden kandydat nie uzyskał takiej liczby głosów, przeprowadzana jest druga tura wyborów.
Wybory samorządowe odbywają się co cztery lata i wyłaniają władze samorządowe na poziomie gmin, powiatów i województw. W wyborach tych biorudział obywatele polscy, którzy ukończyli 18 lat i posiadają pełnię praw wyborczych. W wyborach tych wybiera się radnych, wójta (burmistrza, prezydenta miasta) oraz członków sejmików wojewódzkich.
Wybory parlamentarne
Wybory parlamentarne odbywają się na podstawie ustawy z dnia 5 stycznia 2011 roku o wyborach do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej oraz do Parlamentu Europejskiego oraz ustawy z dnia 23 stycznia 2004 roku o Państwowej Komisji Wyborczej. Głosowanie odbywa się w niedzielę, w godzinach od 7:00 do 21:00, przy użyciu kart do głosowania lub urny elektronicznej.
Po zamknięciu lokali wyborczych przystępuje się do liczenia głosów. Mandaty przydzielane są według zasady proporcjonalnej. Głosy ważne oddane na listy wyborcze, które przekroczyły próg wyborczy, przeliczane są na mandaty według metody D’Hondta. Mandaty przypisuje się kolejno kandydatom z danej listy, którzy uzyskali najwięcej głosów.
Wybory prezydenckie
Wybory prezydenckie odbywają się na podstawie ustawy z dnia 5 stycznia 2011 roku o wyborach prezydenckich oraz ustawy z dnia 23 stycznia 2004 roku o Państwowej Komisji Wyborczej. Głosowanie odbywa się w niedzielę, w godzinach od 7:00 do 21:00, przy użyciu kart do głosowania lub urny elektronicznej.
W pierwszej turze wyborów wybierany jest Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej. Kandydat, który uzyskał ponad połowę ważnie oddanych głosów, zostaje wybrany na Prezydenta. Jeśli żaden kandydat nie uzyskał takiej liczby głosów, przeprowadzana jest druga tura wyborów.
W drugiej turze wyborów biorą udział dwaj kandydaci, którzy uzyskali największą liczbę głosów w pierwszej turze. Kandydat, który uzyskał większą liczbę głosów w drugiej turze, zostaje wybrany na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.
Kto może głosować i jak zagwarantowana jest tajność głosowania?
W Polsce mają prawo głosować wszyscy obywatele, którzy ukończyli 18 lat i posiadają pełnię praw wyborczych. Prawo wyborcze w Polsce przysługuje zarówno mężczyznom, jak i kobietom. W wyborach mogą brać udział także obywatele innych państw, ale tylko w wyborach samorządowych.
Podczas głosowania zapewniona jest tajność głosowania. Każdy wyborca otrzymuje kartę do głosowania lub dostęp do urny elektronicznej, gdzie oddaje swój głos. Głosy są przeliczane przez komisje wyborcze, a wyniki ogłaszane są publicznie.
Co to jest komisja wyborcza?
W Polsce istnieją dwa rodzaje komisji wyborczych: Państwowa Komisja Wyborcza oraz Okręgowa Komisja Wyborcza.
Państwowa Komisja Wyborcza jest organem powołanym do przeprowadzania i nadzorowania wyborów do Sejmu, Senatu i Parlamentu Europejskiego oraz wyborów prezydenckich. Komisja ta składa się z 9 członków wybranych przez Sejm na 9-letnią kadencję.
Okręgowa Komisja Wyborcza jest organem powołanym do przeprowadzania i nadzorowania wyborów w okręgach wyborczych. Komisja ta składa się z przewodniczącego oraz 6 członków, wybranych przez Państwową Komisję Wyborczą spośród kandydatów zgłoszonych przez partie polityczne i komitety wyborcze.
Jak odbywa się kampania wyborcza?
Kampania wyborcza rozpoczyna się na trzy miesiące przed datą wyborów. Kandydaci na posłów, senatorów lub prezydentów starają się przekonać wyborców do swoich programów wyborczych.
Kampania wyborcza polega na organizowaniu spotkań z wyborcami, debat kandydatów, rozpowszechnianiu ulotek wyborczych oraz prowadzeniu kampanii w internecie. W Polsce obowiązuje zakaz korzystania z państwowych środków transportu, finansowania kampanii przez firmy zagraniczne oraz umieszczania billboardów w niedozwolonych miejscach.